W ramach projektu "Turystyka bez granic - wzmocnienie współpracy transgranicznej w turystyce w oparciu o zrównoważony rozwój środowiska” w dniach 1214marca odbyła się trzecia wizyta studyjna dla dziennikarzy. Kierunkiem wyjazdu był Preszow i okolice czyli region Szarisz (Šariš).
Na trasie przejazdu zaplanowano odwiedzenie 11 drewnianych świątyń znajdujących się na trasie przejazdu. To zadanie udało się wykonać z nawiązką zobaczono 12 świątyń. Trzy z obiektów w 2008 r. zostało wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Tuż za umowną granicą polsko-słowacką nastąpił pierwszy przystanek. W miejscowości Bodrużal (Bodružal) przy pięknych promieniach słońca przywitał nas XVII wieczny kościół. Pochodzi z roku 1658. Jest trójdzielną budowlą zrębową z bogato rozczłonkowanym dachem gontowym i trzema wznoszącymi się wieżami. Areał świątyni otoczony jest zrębowym ogrodzeniem z gontowym daszkiem. Wewnątrz są zachowane resztki malowideł ściennych z połowy XVIII wieku. Świątynia wpisana jest na listę UNESCO.
Kolejnymi przystankami były Mirola (Miroľa) z greckokatolickim drewnianym kościołem pw. Ochrony Przeświętej Bogurodzicy oraz Ladomirová, w której znajduje się greckokatolicki kościół pw. św. Michała Archanioła. Kościół w Ladmirowej wpisany jest na listę UNESCO.
Pierwsza świątynia pochodzi z 1770 r. Ikonostas jest czterorzędowym architektonicznym dziełem z XVIII wieku z ikonami i carskimi drzwiczkami. Niektóre dolne ikony pochodzą z XVII wieku, górne rzędy są nowsze, z końca XVIII wieku.
Drugi kościół zbudowano został w roku 1742 bez użycia jednego gwoździa. Przy świątyni stoi osobna dzwonnica ze słupkową konstrukcją. Ikonostas oraz ołtarz pochodzą z połowy XVIII wieku. W 2004 roku przeszła kompletną rekonstrukcję.
Na trasie przejazdu usytuowanych było kilka świątyń, które zostały skwapliwie sfotografowane. Były to greckokatolicki drewniany kościół pw. św. Michała Archanioła z 1752 roku w Šemetkovcach, greckokatolicki drewniany kościół pw. św. Paraskewy w Potokach oraz cerkiew greckokatolicka pod wezwaniem Spotkania Pańskiego w Kożanach.
Po drodze do Preszowa do ciekawszych miast należą Stropkov oraz Hanušovce nad Topľou ze swoimi zespołami staromiejskimi. O Stropkowie pierwsza wzmianka pochodzi z 1245, prawa miejskie miasto uzyskało 1430. W mieście do najciekawszych obiektów należą nowy zamek, wzniesiony w 1711 na ruinach poprzedniego, barokowy kościół rzymskokatolicki z gotycką kaplicą z XIV wieku, barokowo-rokokowy kościół i klasztor franciszkanów z XVII wieku.
W Hanuszovcach nad Toplą (Hanušovce nad Topľou) architektoniczną dominantą miejscowości jest renesansowo- barokowy pałac, który zbudowano na przełomie XVII i XVIII wieku. Jego charakterystycznymi rysami są dobitne narożne wieże i bogate stiukowe dekoracje, wnętrza i fasady. Pałac jest aktualnie siedzibą Muzeum Krajoznawczego z cenną ekspozycją przyrodniczą i etnograficzną.
Pierwszy dzień zakończył się dojazdem do hotelu ŠARIŠ PARK w miejscowości Veľký Šariš.
Drugiego dnia podróż rozpoczęto od podróży do miejscowości Šarišské Michaľany, w której znajduję się renesansowy kasztel parterowy kasztel. Obecnie w pałacu znajduje się urząd miasta.
Następnie udano się do miasta Sabinov, który był dłuższym przystankiem na trasie drugiego dnia podróży. Powodem dłuższego pobytu był zespół staromiejski z zachowanymi gdzieniegdzie murami obronnymi i basztami.
Pamiątkami świetnej przeszłości Sabinova są liczne zabytki: gotycki kościół rzymskokatolicki pw. Jana Chrzciciela z początku XIV wieku, z dziełami Wincentego z Dubrownika i Mistrza Pawła z Lewoczy, barokowy kościół rzymskokatolicki NMP, w 1684 rozbudowany z gotyckiej kaplicy z 1375, dwa klasycystyczne zbory ewangelickie z początku XIX wieku, neoklasycystyczna cerkiew greckokatolicka pw. Serca Jezusowego z 1902, renesansowy budynek dawnego liceum i kolegium pijarskiego z 1530, obecnie muzeum miejskie i regionalne, fragmenty murów miejskich z XV wieku z basztami z XVI wieku.
W drodze powrotnej do Preszowa, który był główna atrakcją dnia drugiego zawitano do miejscowości Brežany, w której umiejscowiony jest greckokatolicki drewniany kościół pw. św. Łukasza Ewangelisty z 1727 roku. Główny ołtarz jest barokowy i pochodzi z 1782 r. Jeszcze starszy jest ikonostas, który pochodzi z roku 1733. Obecnie kościółek jest użytkowany i odprawiane są w nim msze rzymskokatolickie.
Dalszym punktem podróży na trasie powrotnej do Preszowa był renesansowy dwór we Fricovcach. Kasztel wybudowano na planie prostokąta z dwoma narożnymi basztami wybudowany w latach 1623-1630. Remontowany w roku 1849, 1953-55 i 1977-78. Do roku 1945 był własnością rodu Ghillany, obecnie znajduje się w nim hotel i restauracja.
Następnie udano się do miasta Sabinov, który był dłuższym przystankiem na trasie drugiego dnia podróży. Powodem dłuższego pobytu był zespół staromiejski z zachowanymi gdzieniegdzie murami obronnymi i basztami.
Pamiątkami świetnej przeszłości Sabinova są liczne zabytki: gotycki kościół rzymskokatolicki pw. Jana Chrzciciela z początku XIV wieku, z dziełami Wincentego z Dubrownika i Mistrza Pawła z Lewoczy, barokowy kościół rzymskokatolicki NMP, w 1684 rozbudowany z gotyckiej kaplicy z 1375, dwa klasycystyczne zbory ewangelickie z początku XIX wieku, neoklasycystyczna cerkiew greckokatolicka pw. Serca Jezusowego z 1902, renesansowy budynek dawnego liceum i kolegium pijarskiego z 1530, obecnie muzeum miejskie i regionalne, fragmenty murów miejskich z XV wieku z basztami z XVI wieku.
W drodze powrotnej do Preszowa, który był główna atrakcją dnia drugiego zawitano do miejscowości
Brežany, w której umiejscowiony jest greckokatolicki drewniany kościół pw. św. Łukasza Ewangelisty z 1727 roku. Główny ołtarz jest barokowy i pochodzi z 1782 r. Jeszcze starszy jest ikonostas, który pochodzi z roku 1733. Obecnie kościółek jest użytkowany i odprawiane są w nim msze rzymskokatolickie.
Dalszym punktem podróży na trasie powrotnej do Preszowa był renesansowy dwór we Fricovcach. Kasztel wybudowano na planie prostokąta z dwoma narożnymi basztami wybudowany w latach 1623-1630. Remontowany w roku 1849, 1953-55 i 1977-78. Do roku 1945 był własnością rodu Ghillany, obecnie znajduje się w nim hotel i restauracja.
Preszow, jego zespół staromiejski przykuł uwagę wszystkich uczestników. Jego zabytki skupiają się w centrum historycznym rozciągającym się koło ulicy Hlavnej. Centralną dominantą jest monumentalny rzymskokatolicki kościół parafialny św. Mikołaja (Kostol sv. Mikuláša) z połowy XIV wieku z wysoką wieżą przywróconą do stylu gotyckiego.
W głównym ołtarzu św. Mikołaja z 1696 r. w sposób harmonijny przeplata się gotyk oraz barok. Ponad posagami świętych stoją gotyckie rzeźby aniołów z początku XVI wieku, pochodzące z warsztatu Mistrza Pawła z Lewoczy (Majster Pavol z Levoče), biorącego nauki w warsztacie krakowskim Wita Stwosza.
Pożar, który w roku 1887 nie ominął szeregowej zabudowy ulicy Hlavnej, zniszczył wielką część miasta. Pierwotne domy mieszczańskie, późnogotyckie, renesansowe i barokowe otrzymały po rekonstrukcji nową fasadę. Pięknym przykładem jest czteroskrzydłowy pałac Klobušickich w południowej części wschodniego szeregu. Najcenniejszym zabytkiem części wschodniej jest Pałac Rakoczego (Rákócziho palác), który jest obecnie siedzibą muzeum. Naprzeciwko Fontanny Neptuna (Neptúnovej fontáne) na rynku w parku znajduje się renesansowy budynek ratusza – dziś Muzeum Wina, w którym można zapoznać się gatunkami słowackich trunków.
Do ciekawszych miejsc, które obecnei znajdują się już w granicach Preszowa zaliczyc trzeba Soliwar. Już w wiekach średnich zaczęto uzyskiwać sól z bijących źródeł solnych. W 1572 roku rozpoczęto tutaj z wydobycie głębinowe. Zalanie kopalni wodą podziemną w 1752 roku podsunęło nowe rozwiązania technologiczne. Kopalnia zmieniła się w podziemne solne jezioro. Zaczęto stosować nową wówczas technologię wydobycia – pompowanie solanki w skórzanych miechach przy pomocy kieratu, pompy napędzanej siłą koni lub wołów. Jeden z kieratów nad szybem Leopold z XIX wieku przetrwał do dzisiaj i jest udostępniony dla zwiedzających. W Solivarze zwiedzać można również były magazyn soli, zbiornik na solankę, kocioł warzelny z nazwą František.
Dzień trzeci to droga powrotna do domu. W trakcie, której odwiedzono kolejną część z zachowanych na tym terenie drewnianych świątyń. Najciekawszym obiektem, który zrobił ogromne wrażenie na wszystkich podróżnych był rzymskokatolicki kościół w Herwertowie (Hervartov). Piętnastowieczna świątynia została wpisana w 2008 roku na listę UNESCO wraz z 7 drewnianymi kościołami Łuku Karpackiego. Jest najstarszym i najlepiej utrzymanym kościółkiem drewnianym na Słowacji. Do najcenniejszych części jego wnętrza należą gotyckie obrazy tablicowe oraz malowidła ścienne z roku 1655 i 1805.
